Deze film geeft een inleiding tot de veiligheid van robotica op de werkplek, en beschrijft enkele van de opkomende robotica-technologieën, de soorten ongevallen die met robotica in verband worden gebracht, de belangrijkste gevaren en hoe deze kunnen worden beheerst.
Productiemedewerkers lopen het grootste risico, gevolgd door onderhoudsmedewerkers. Onvoldoende ontwerp van de werkplek en menselijke fouten veroorzaken de meeste ongevallen. De vooruitgang op het gebied van automatiseringstechnologieën, waaronder vaste robots, cobots en mobiele robots en ook exoskeletten, kan de arbeidsomstandigheden verbeteren, maar ook risico’s op de werkplek introduceren.
Hoe Napo tot leven kwam
Napo is oorspronkelijk een idee van een kleine groep communicatieprofessionals op het vlak van veiligheid en gezondheid op het werk en speelt in op de behoefte aan hoogwaardige informatieproducten die nationale grenzen wegnemen en aandacht schenken aan de uiteenlopende culturen, talen en praktische behoeften van mensen op het werk. De films beogen geen uitvoerige behandeling van een thema en zijn ook geen opleidings- of onderwijsfilms. De rol van Napo en zijn vrienden is veiligheid en gezondheid op het werk aantrekkelijk te maken met hun innemende karakters, amusante verhaallijnen en humoristische en opgewekte aanpak. “Veiligheid met een glimlach” is Napo’s bijdrage aan veiligere, gezondere en betere werkplekken. Elke film is gedraaid in coproductie met een aantal Europese instellingen. De ontwikkeling van de website is gefinancierd door het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk in Bilbao (Spanje).
Achtergrond
Het Napo Film Consortium is voortgekomen uit het Europees Jaar van veiligheid en gezondheid 1992-1993 en door de Europese Commissie georganiseerde Europese filmfestivals. De Commissie ondersteunde filmfestivals in de overtuiging dat het mogelijk was om de beste films voor gebruik in de gehele Europese Unie te identificeren en aan te passen. Dit bleek echter lastig. Veel films waren gemaakt door commerciële productiebedrijven die niet bereid waren hun rechten op te geven. Wegens culturele verschillen was het moeilijk om films, met hun beelden, verhaallijnen en specifieke “look and feel”, over nationale grenzen heen aan te passen en over te dragen.
Na het filmfestival van Straatsburg in 1995 kwamen vier actieve communicatiedeskundigen uit Frankrijk, Duitsland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk bij elkaar om mogelijkheden te onderzoeken voor het in opdracht laten maken en produceren van een film die in heel Europa gebruikt zou kunnen worden.
Het Napo Consortium telt momenteel acht leden – AUVA (Oostenrijk), CIOP (Polen), DGUV (Duitsland), EU-OSHA (Bilbao, Spanje), INAIL (Italië), INRS (Frankrijk), SUVA (Zwitserland), en TNO (Nederland). Het ontwerpteam: Napofilms worden geschreven en geregisseerd door Eric Scandella voor Via Storia. 3D-animaties worden geproduceerd door Fabrice Barbey voor Protozoaire. De muziek is van de hand van Henri Muller.
De geboorte van Napo
De groep stelde een voorstel, specificaties en een aanbestedingsprocedure op om een video te produceren over veiligheidssignalering. In elk deelnemend land werd aan twee productiebedrijven gevraagd om een voorstel te doen. Het contract werd toegekend aan het Franse bedrijf Via Storia uit Straatsburg. Napo was geboren! De eerste video, “De beste signalen”, werd in 1998 vertoond op het EU-Filmfestival in Edinburgh en won prijzen op het World Congress in Sao Paulo in 1999 en nationale filmfestivals in Frankrijk en Duitsland. In 2003 toonde het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk in Bilbao interesse voor een derde video om de Europese week met als thema “gevaarlijke stoffen” kracht bij te zetten. Er werd met het Consortium overeengekomen dat het Agentschap masterkopieën mocht leveren aan alle (kandidaat-)lidstaten en EVA-landen, met duidelijke bepalingen over het niet-exclusieve gebruik, de rechten en kosten. Deze samenwerking bestaat nog steeds.
Hoe beïnvloedt artificiële intelligentie (AI) onze veiligheid op het werk? Wat betekent de energietransitie voor de risico’s waaraan werkenden worden blootgesteld? De invloed van toekomstige ontwikkelingen kan direct of indirect zijn en is moeilijk te voorspellen. Organisaties en beleidsmakers kunnen zich alvast voorbereiden op de mogelijke gevolgen. Het RIVM en TNO hebben nml. onderzocht hoe toekomstige ontwikkelingen impact kunnen hebben op gezond en veilig werken in de komende 20 jaar: horizonscan ‘De Toekomst van Gezond en Veilig Werken’. Zij hebben 33 ontwikkelingen in kaart gebracht die naar verwachting een impact zullen hebben op gezond en veilig werken. Het gaat bijvoorbeeld om een vergrijsde beroepsbevolking, globalisering, individualisering, robotisering, klimaatverandering en de toename van regels.
Voor iArbo.nlpak ik even AI, digitalisering en robots er uit.
Volgens het rapport zal op het gebied van technologie wordt veel impact verwacht van artificiële intelligentie (AI), digitalisering en robots en cobots:
“Al deze technologieën zullen in de toekomst naar verwachting vaker worden toegepast, maar het is onzeker hoe snel de ontwikkelingen gaan, welke specifieke toepassingen er worden ontwikkeld, welke ruimte (toekomstige) wetgeving biedt en in welke mate er maatschappelijk acceptatie plaatsvindt. De impact van de verschillende technologieën is daarnaast afhankelijk van de manier waarop een technologische toepassing wordt geïmplementeerd. Technologie biedt zowel kansen als bedreigingen voor gezond en veilig werken. Er kunnen complexe taken met veel autonomie ontstaan, of juist eenvoudige taken met weinig autonomie. Ook kan technologie worden ingezet om onveilige situaties te signaleren of apparatuur veiliger te maken (safe by design). De fysieke belasting wordt naar verwachting lager en de arbeidsveiligheid verbetert. De noodzaak voor het aanleren van nieuwe kennis en vaardigheden neemt toe. Tegelijkertijd leidt de verandering van werk tot (baan)onzekerheid en kan monitoring van werkenden leiden tot minder (ervaren) autonomie.”
De toekomst van gezond en veilig werken is heel onzeker, complex en dynamisch, mede door onderlinge relaties tussen toekomstige ontwikkelingen en alle onzekerheden. Hoewel alle toekomstige ontwikkelingen en hun impactbeschrijvingen van waarde zijn voor strategie- en beleidsontwikkeling, benoemen ze een vijftal strategische thema’s. Dit zijn:
de kansen en risico’s van technologische ontwikkelingen;
de toename van mentale belasting;
de veranderende autonomie van werkenden;
het belang van blijven leren tijdens en naast het werk;
de opeenstapeling van risico’s voor kwetsbare groepen.
Voor iArbo.nlpak ik even Technologische ontwikkelingen: belangrijke kansen & risico’s er uit.
Technologische ontwikkelingen zijn gerelateerd aan vele andere ontwikkelingen, zoals de energietransitie, economische groei en globalisering. Ook zijn technologische ontwikkelingen aan elkaar gerelateerd en kunnen ze elkaar versterken. Technologische ontwikkelingen gaan relatief snel en de verwachte impact is relatief groot, maar de toepassing en impact zijn onzeker. De impact van technologie is ook afhankelijk van de manier waarop specifieke technologische toepassingen worden geïmplementeerd. De technologieën bieden zowel kansen als risico’s voor gezond en veilig werken.
In hoofdstuk 4.4. Technologische ontwikkelingen beschrijven ze volledig de belangrijkste technologische ontwikkelingen die van invloed zijn op gezond en veilig werk, nu en in de toekomst. In het rapport gaan ze in op:
Artificiële intelligentie
Digitalisering
Robots en cobots
Autonome voertuigen
Augmented en virtual reality
Nieuwe materialen en 3D-printing
De clusters zijn met elkaar verbonden, omdat technologieën vaak in samenhang worden toegepast (convergerende technologie) of voorwaardelijk kunnen zijn voor elkaars ontwikkeling. Hieronder de volledige beschrijving (volledig 1-op-1) overgenomen uit het rapport per technologische ontwikkeling en / of
Op 3 december organiseert het Netwerk Duurzaam Fysiek Werk een webinar over de inzet van exoskeletten als oplossing voor fysiek zwaar werk. Tegelijkertijd verschijnt het position paper ‘Exoskeletten voor fysiek zwaar werk’ van TNO met de stand van zaken van deze nog relatief nieuwe technologie.
Webinar
Exoskeletten spreken voor veel mensen tot de verbeelding. Met behulp van slimme technologie kunnen ze het werk minder zwaar maken en ons lichaam ontlasten. Maar is dat zo? In dit webinar gaat TNO-expert Michiel de Looze in op deze vraag. Met demonstraties en filmpjes wordt duidelijk hoe een exoskelet werkt en welk type in welke situatie gebruikt kan worden. Wat zijn de voor- en nadelen en wat zijn de bevindingen van werken met een exoskelet in de praktijk? Via de chat kunnen deelnemers vragen stellen.
Position paper
Op 3 december wordt ook het position paper van TNO gepubliceerd over de inzet van exoskeletten voor fysiek zwaar werk. In dit position paper wordt een overzicht gegeven van de verschillende typen exoskeletten die op dit moment beschikbaar zijn en ingegaan op de techniek en de toepassing ervan. Op basis van onderzoeken naar de effectiviteit van de exoskeletten wordt antwoord gegeven op de vraag of exoskeletten daadwerkelijk de fysieke belasting kunnen verlagen en klachten kunnen tegengaan. Los van de vraag of exoskeletten effectief kunnen zijn, is ook de acceptatie en beleving van exoskeletten een belangrijk punt van aandacht: wat zijn voordelen en nadelen van exoskeletten? Tot slot wordt ingegaan op aandachtspunten voor verder ontwikkeling en implementatie van exoskeletten.
“De technologie van exoskeletten is veelbelovend als het gaat om het verlagen van de belasting. Echter, de inzet van exoskeletten bij arbeid stelt hoge eisen aan het ontwerp: een medewerker wil niet gehinderd worden bij de uitvoering van zijn of haar werk. Verschillende exoskeletten zijn marktrijp en geschikt voor specifieke zware taken. Voor een flexibele toepassing en brede acceptatie zijn er technische uitdagingen. Verder moet de meer politieke discussie gevoerd worden over de rol die exoskeletten bij arbeid innemen.”
Welke invloed hebben de huidige technologische en arbeidsmarkttechnische ontwikkelingen op de arbeidsveiligheid?
Samen met TNO en RIVM heeft het ministerie van SZW ingezet op kennisontwikkeling op het gebied van arbeidsveiligheid met als horizon de werkplek in 2050.
Om meer inzicht te krijgen in de invloed van robotisering organiseren TNO en het Ministerie SZW in 2019 en 2020 twee of drie thematafels waaraan u kunt deelnemen. Aan de hand van gesprekken met organisaties in het werkveld is een overzicht van thema’s vastgesteld waarvan de verwachting is dat deze impact zullen hebben op veiligheid en gezondheid op de werkplek in 2050, zowel in positieve als negatieve zin. Op 19 juni 2019 vindt de eerste thematafel over Robotisering en Veiligheid plaats.
TIJDENS DE EERSTE THEMATAFEL KOMT AAN DE ORDE:
welke ontwikkelingen te verwachten zijn;
welke impact dit mogelijk zal hebben op veilig en gezond werken;
wat bedrijven/organisaties nodig hebben om op deze toekomstige risico’s te anticiperen;
welke kennis daartoe nog moet worden ontwikkeld.
De uitkomsten van de thematafels zal (medio 2020) resulteren in een eerste versie van de ‘Agenda Arbeidsveiligheid 2050’. Deze agenda is breed van opzet en omvat de ontwikkeling van kennis en instrumenten en de bevordering van de implementatie daarvan. Meer informatie over de ‘Agenda Arbeidsveiligheid 2050’ kunt u vinden op het Arboportaal.
Locatie: 7 AM, Buitenhof 47 Den Haag
Datum: 19 juni 2019, 9.00-13.30 uur, inclusief afsluiting met lunch.
SAM is de Semi Autonome Metselaar. Hij is ontworpen door Construction Robotics uit New York (VS). Volgens de makers is het de eerste commerciële verkrijgbare robot-metselaar!
Robots in productiehallen bij het assembleren van producten of laseren/lassen zijn al enkele jaren gemeengoed. Langzaam maar zeker verschijnen ze ook in andere bedrijfstakken en op andere plekken zoals ‘in de zorg’ en, zo je hier kan zien, ‘op de bouwplaats’. Of we het nu leuk vinden of niet, de robots komen (en robotisering komt) naar de werkvloer. SAM is ontworpen om samen te werken met de metselaar. Daarnaast werkt hij, volgens de ontwikkelaars, zeer consistent en liggen de installatiekosten lager (meer dan 50% besparing in arbeidskosten). De productiviteit van metselaars wordt 3-5x verhoogd terwijl het tillen met meer dan 80% wordt gereduceerd waardoor er minder kans op risico’s zijn voor de gezondheid en veiligheid van medewerkers. Door de SAM wordt het plannen van het werk nauwkeuriger mede als gevolge van de gegenereerde data.
Voor het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid onderzoekt TNO nieuwe veiligheidsrisico’s die te maken hebben met digitalisering van de werkplek. Denk aan cybersecurity risico’s van arbeidsmiddelen die gekoppeld zijn aan internet, risico’s van robotisering en van mobiele applicaties. Via literatuurstudie, interviews met experts en workshops worden de risico’s en beheersmaatregelen in kaart gebracht. Per onderwerp wordt een eindrapport met kenniskaart gepubliceerd. Veiligheidsrisico’s als gevolg van de inzet van robots In het recent gepubliceerde onderzoek ‘Opkomend risico voor arbeidsveiligheid door inzet van robots op de werkvloer’ verkent TNO de veiligheidsrisico’s als gevolg van de inzet van robots op de werkplek. Uit de verkenning blijkt dat de fabrikant van robots en robottoepassingen een belangrijke rol heeft op gebied van arbeidsveiligheid. Download hier de ‘Veiligheidskaart Veilige Toepassing Robots op de Werkvloer’ (2 x A4). Opkomende risico’s voor arbeidsveiligheid als gevolg van IT koppelingen tussen arbeidsmiddelen De risico’s zijn voor een deel een gevolg van IT-koppelingen tussen arbeidsmiddelen, waar TNO al eerder een verkenning voor heeft uitgevoerd. Daarvoor is een inventarisatie van risico’s en kwetsbaarheden worden gemaakt, en mogelijke beheersmaatregelen in kaart worden gebracht. Hierbij heeft TNO zich gericht op een integrale aanpak met zowel safety als security elementen op beheersmaatregelen tegen ongeautoriseerde beheersing van arbeidsmiddelen met name door cybercriminaliteit (d.w.z. criminaliteit met ICT als middel en doelwit binnen de industrie). In het bijzonder heeft men zich gericht op de risico’s en kwetsbaarheden met betrekking tot arbeidsveiligheid die ontstaan in relatie tot het gebruik en onderhoud van de koppeling van en tussen arbeidsmiddelen via lokale en publieke netwerken waaronder het internet te minimaliseren. Het rapport is hier te vinden in het Nederlands en hier in een Engelstalige versie. Download hier de ‘Veiligheidskaart Veilige Arbeidsmiddelen en Cybersecurity‘ (2 x A4). Meer informatie Bezoek de website van TNO >>
